Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) luôn đóng vai trò trụ cột trong sự phát triển kinh tế của Việt Nam, đóng góp đáng kể vào tăng trưởng GDP, tạo việc làm, chuyển giao công nghệ và hội nhập kinh tế quốc tế. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có nhiều biến động, dòng vốn FDI vào Việt Nam vẫn duy trì sức hút, nhưng đang cho thấy những xu hướng dịch chuyển rõ rệt về ngành nghề và đối tác.
Tổng quan dòng vốn FDI gần đây
Theo các báo cáo mới nhất từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong những tháng đầu năm 2024, tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam tiếp tục tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào triển vọng kinh tế dài hạn của Việt Nam. Tuy nhiên, cơ cấu dòng vốn đang có sự thay đổi. Vốn đầu tư mới (đăng ký cấp giấy chứng nhận đầu tư) có thể biến động, trong khi vốn đầu tư bổ sung (điều chỉnh tăng vốn) và vốn đầu tư thông qua góp vốn, mua cổ phần lại duy trì đà tăng trưởng khả quan. Điều này phản ánh xu hướng các nhà đầu tư hiện hữu mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh tại Việt Nam, đồng thời các nhà đầu tư mới tìm kiếm cơ hội thông qua M&A.
Các lĩnh vực và địa phương thu hút FDI
Dòng vốn FDI đang có xu hướng dịch chuyển mạnh mẽ vào các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo công nghệ cao, năng lượng tái tạo và dịch vụ chất lượng cao. Các dự án FDI quy mô lớn tập trung nhiều vào sản xuất linh kiện điện tử, sản phẩm công nghệ thông tin, và các ngành công nghiệp hỗ trợ. Bên cạnh đó, lĩnh vực bất động sản, đặc biệt là bất động sản công nghiệp phục vụ cho hoạt động sản xuất của khối FDI, cũng tiếp tục nhận được sự quan tâm. Về địa phương, các tỉnh, thành phố có cơ sở hạ tầng phát triển, nguồn nhân lực dồi dào và chính sách ưu đãi hấp dẫn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Ninh, Hải Phòng vẫn là những điểm nóng thu hút vốn ngoại. Tuy nhiên, các tỉnh miền Trung và miền Tây cũng đang nổi lên như những điểm đến tiềm năng mới.
Nguồn gốc dòng vốn và yếu tố ảnh hưởng
Xét về nguồn gốc, các nhà đầu tư từ châu Á như Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc), Đài Loan (Trung Quốc) vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn FDI vào Việt Nam. Đáng chú ý, vốn đầu tư từ các đối tác truyền thống như Hàn Quốc, Nhật Bản có thể có những biến động tùy theo tình hình kinh tế và chiến lược tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong khi đó, vốn từ Trung Quốc và Hồng Kông có xu hướng tăng, phản ánh việc đa dạng hóa địa điểm sản xuất của doanh nghiệp trong khu vực. Các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam là thành viên (CPTPP, EVFTA, RCEP…) tiếp tục là yếu tố quan trọng thúc đẩy dòng vốn đầu tư vào Việt Nam, giúp các nhà đầu tư tiếp cận các thị trường xuất khẩu lớn.
Cơ hội và thách thức
Việt Nam được đánh giá cao nhờ ổn định chính trị, tốc độ tăng trưởng kinh tế tích cực, thị trường tiêu dùng nội địa đang phát triển và tham gia sâu rộng vào các chuỗi giá trị toàn cầu thông qua các FTA. Đây là những cơ hội lớn để tiếp tục thu hút FDI. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đối mặt với không ít thách thức. Cạnh tranh trong thu hút FDI ngày càng gay gắt trong khu vực. Cơ sở hạ tầng dù được cải thiện nhưng vẫn cần đầu tư thêm. Thủ tục hành chính, dù đã được cắt giảm, vẫn cần tiếp tục tinh gọn để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn. Đặc biệt, vấn đề chất lượng nguồn nhân lực và khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn về môi trường, lao động theo yêu cầu của các nhà đầu tư quốc tế là những yếu tố cần được chú trọng giải quyết.
Nhìn chung, dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam vẫn đầy triển vọng, nhưng đòi hỏi Việt Nam cần có những chiến lược và chính sách điều chỉnh linh hoạt, tập trung vào việc nâng cao chất lượng dòng vốn, ưu tiên các dự án công nghệ cao, thân thiện với môi trường và có giá trị gia tăng lớn. Việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và giải quyết các điểm nghẽn về hạ tầng, nhân lực sẽ là chìa khóa để Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn trên bản đồ đầu tư toàn cầu.
Trước những biến động và xu hướng mới, Việt Nam cần làm gì để tiếp tục là điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn FDI chất lượng cao?
Tài liệu tham khảo
- Bộ Kế hoạch và Đầu tư
- Tổng cục Thống kê
- Các báo cáo kinh tế từ VCCI
- Báo cáo phân tích từ các tổ chức tài chính quốc tế
