Trong bối cảnh hoạt động trực tuyến ngày càng sôi động, các chiêu thức lừa đảo trên không gian mạng cũng liên tục biến tướng và trở nên tinh vi hơn bao giờ hết. Thời gian gần đây, giới chuyên gia an ninh mạng và các cơ quan chức năng liên tục phát đi cảnh báo về một loại hình lừa đảo trực tuyến mới, nhắm thẳng vào tâm lý muốn “kiếm tiền online dễ dàng” hoặc tìm kiếm cơ hội “đầu tư online lợi nhuận cao” của người dân, gây thiệt hại tài chính nghiêm trọng, có khi lên đến hàng tỷ đồng cho mỗi nạn nhân.
Đây không còn là những kiểu lừa đảo đơn giản như gửi tin nhắn rác hay email giả mạo thông thường. Thay vào đó, bọn tội phạm mạng đã xây dựng nên những kịch bản phức tạp, sử dụng công nghệ cao và kỹ thuật thao túng tâm lý cực kỳ bài bản. Chúng tạo ra những vỏ bọc hoàn hảo, khiến nạn nhân tin rằng mình đang tham gia vào các hoạt động “đầu tư chứng khoán”, “giao dịch tiền ảo” trên những “sàn giao dịch ảo” uy tín hoặc được tham gia vào các dự án “kiếm tiền online” độc quyền, chỉ dành cho một nhóm nhỏ.
Điểm chung của các vụ lừa đảo này là chúng thường bắt đầu bằng những lời mời chào hấp dẫn thông qua mạng xã hội, tin nhắn hoặc email. Kẻ gian sử dụng profile giả mạo của những người thành công, chuyên gia tài chính hoặc thậm chí là người nổi tiếng để tạo lòng tin. Nạn nhân được dẫn dụ vào các nhóm chat kín trên Telegram, Zalo hoặc các ứng dụng khác, nơi có sự tham gia của hàng chục, thậm chí hàng trăm tài khoản “chim mồi” (do kẻ lừa đảo điều khiển) liên tục khoe khoang về lợi nhuận khổng lồ từ việc “đầu tư online” theo sự hướng dẫn của “chuyên gia”.
Sau khi nạn nhân tỏ ra quan tâm, chúng sẽ hướng dẫn họ truy cập vào một website hoặc ứng dụng “sàn giao dịch” giả mạo. Những nền tảng này được thiết kế rất chuyên nghiệp, giao diện giống hệt các sàn giao dịch “chứng khoán” hay “tiền ảo” quốc tế, có biểu đồ biến động giá, lịch sử giao dịch, và thậm chí cả bộ phận hỗ trợ khách hàng ảo. Nạn nhân được yêu cầu nạp một số tiền nhỏ ban đầu để “đầu tư thử”. Bọn lừa đảo sẽ điều khiển hệ thống giả mạo để nạn nhân thấy tiền lời tăng lên rất nhanh, thậm chí có thể rút được một khoản nhỏ ban đầu để củng cố lòng tin.
Khi nạn nhân đã hoàn toàn tin tưởng và nạp số tiền lớn hơn để “đầu tư” với kỳ vọng “lợi nhuận cao”, bọn tội phạm sẽ bắt đầu giở thủ đoạn. Chúng tạo ra các “lệnh giao dịch” thua lỗ ảo, báo cáo sai lệch về tình hình “đầu tư”, hoặc đặt ra các quy định phức tạp như yêu cầu nạp thêm tiền để “nâng cấp tài khoản”, “đóng thuế lợi nhuận” hoặc “phí xác minh danh tính” trước khi được rút tiền. Hệ thống giả mạo sẽ liên tục báo lỗi hoặc từ chối lệnh rút tiền với vô vàn lý do khác nhau. Đến khi nạn nhân nhận ra mình bị lừa và muốn lấy lại vốn thì đã quá muộn, tiền đã “bốc hơi” hoàn toàn.
Một thủ đoạn nguy hiểm khác là lừa đảo “việc làm online” tại nhà. Nạn nhân được mời làm các công việc đơn giản như “đánh giá sản phẩm”, “tăng tương tác”, “xem video kiếm tiền”… Ban đầu, họ nhận được tiền công thật cho những nhiệm vụ nhỏ. Sau đó, kẻ gian yêu cầu nạn nhân chuyển tiền đặt cọc hoặc mua các gói “nhiệm vụ” có giá trị lớn hơn với lời hứa lợi nhuận cao hơn. Khi nạn nhân đã chuyển tiền, chúng biến mất hoặc tiếp tục đặt ra các yêu cầu nạp tiền vô lý khác.
Sự tinh vi của các chiêu trò lừa đảo này còn nằm ở việc chúng khai thác triệt để thông tin cá nhân và tâm lý của nạn nhân. Thông qua quá trình trò chuyện, kẻ gian thu thập dữ liệu về hoàn cảnh kinh tế, nguyện vọng, thậm chí cả các mối quan hệ của nạn nhân để tạo ra kịch bản thuyết phục nhất. Chúng sử dụng áp lực thời gian (“cơ hội đầu tư” có hạn), khoe mẽ sự giàu có ảo (hình ảnh nhà lầu, xe sang, du lịch nước ngoài) và tạo ra một “cộng đồng” ảo đầy hứng khởi để nạn nhân cảm thấy mình là một phần của một nhóm thành công, không muốn bỏ lỡ cơ hội.
Việc “đánh cắp thông tin” cá nhân cũng là một hệ quả nhãn tiền của những vụ lừa đảo này. Khi nạn nhân truy cập vào các website giả mạo hoặc cài đặt ứng dụng độc hại, thông tin tài khoản ngân hàng, mật khẩu, thậm chí cả dữ liệu định danh cá nhân có thể bị đánh cắp, dẫn đến những rủi ro về “an ninh mạng” và nguy cơ mất tiền trong tương lai.
Các chuyên gia khuyến cáo, trước sự bùng nổ của các hoạt động “giao dịch trực tuyến” và “kiếm tiền online”, người dân cần hết sức tỉnh táo và nâng cao cảnh giác. Tuyệt đối không tin vào những lời mời gọi “đầu tư online” hay “kiếm tiền online” với “lợi nhuận” phi thực tế, đặc biệt là từ những người lạ trên mạng xã hội. Cần tìm hiểu kỹ về các nền tảng “đầu tư chứng khoán” hay “tiền ảo” uy tín, được cấp phép hoạt động tại Việt Nam.
Khi được yêu cầu nạp tiền vào một hệ thống lạ, hãy kiểm tra kỹ thông tin về chủ sở hữu, địa chỉ, giấy phép hoạt động. Tra cứu thông tin về “sàn giao dịch” đó trên các kênh chính thống, diễn đàn uy tín để xem có ai phản ánh bị lừa đảo hay không. Không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng hoặc mật khẩu cho bất kỳ ai, dưới bất kỳ hình thức nào. Cẩn trọng với các đường link lạ được gửi qua tin nhắn hay email. Sử dụng mật khẩu mạnh và bật xác thực hai yếu tố cho các tài khoản quan trọng.
Đặc biệt, cần cảnh giác với những lời hứa hẹn “vay tiền online” dễ dàng hoặc các ứng dụng “vay tiền” không rõ nguồn gốc, bởi đây cũng là một kênh mà tội phạm mạng thường lợi dụng để lừa đảo hoặc cho vay nặng lãi.
Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nghi vấn nào liên quan đến lừa đảo “đầu tư online”, “kiếm tiền online” hay “sàn giao dịch ảo”, hãy lập tức ngừng mọi giao dịch và liên hệ ngay với cơ quan công an gần nhất để trình báo. Việc phản ứng nhanh chóng có thể giúp ngăn chặn thiệt hại và hỗ trợ công tác điều tra.
Tóm lại, trong thời đại số, cơ hội “kiếm tiền online” và “đầu tư online” là có thật, nhưng rủi ro từ lừa đảo cũng luôn rình rập. Hãy trang bị kiến thức về “bảo mật thông tin”, nâng cao ý thức “an ninh mạng” và giữ một cái đầu lạnh trước những lời mời gọi hấp dẫn để tự bảo vệ tài sản và bản thân khỏi những cạm bẫy lừa đảo ngày càng tinh vi trên không gian mạng. Sự cảnh giác của mỗi người là tuyến phòng thủ quan trọng nhất.
